Историски предавања на д-р Блаже Ристовски

Во периодот после втората светска војна, институциите на владата на СР Македонија, која беше во состав на југословенската федерација, се почесто се појавуваа меѓу македонските иселеници, кои помасовно емигрираа во демократските држави , по континентите, за да имаат контрола врз нив.

Тие присуства на СРМ, беа исценирани од страна на злогласната УДБ-а на Југославија. УДБ-а, недозволуваше создавање на групи или организации кои имаа цел да го пропаднат неефикасниот комунистичко-социјалистичкиот систем, на србоманско-југословенското владеење, за да создадат демократска самостојна македонска држава.

Одвреме навреме се посетуваше диаспората, од преставници на поедини институции на таа социјалистичка власт на републиката,како што беше Министерството за иселеници на СРМ, Матица на иселениците на СРМ, како и културно-просветни друштва, високи свештени лица-владици од тогашната обновена Охридска Архиепископија на МПЦ и други групи и поедници, меѓу кои беше и историчарот-академик, д-р Блаже Ристовски.

Повекето од тие посети на диаспората, беа организирани под името: 'Денови на македонската култура', што амбасадорите и конзулите на Југославија ги организираа, на пример во Перт, Мелбурн, Сиднеј и така по ред во сите светски метрополи, каде живееја најповеке македонски доселеници.

Македонските иселеници иако несакаа или немаа потреба да се среќаваат со поедини такви делегации, почесто реагираа кога имаше такви средби. Тоа беа почетоците за помасовен и поорганизиран отпор, против едноумниот ситем на Југославија, која го спречуваше јавното изнесување и барање на правата на македонците, за нивната вистинска историја, религија, култура, национални традиции и сл., а посебно за демократско - политички потреби.

Еве делови од таквите тогашни средби, што како историски материјал, е користен во книгата на Јанко Томов: ТНМРД од Австралија,2008 година, Македонија-Австралија, ИСБН:13 978-9989-2935-4-2.

Во Македонската општина во Перт се беше подгот¬вено за дочек на гостите од СР Македонија. Тоа беше во февруари 1987 година. Јас со мојата сопруга Нина, исто така бевме помегју останатите членови на Општината и на Координативниот одбор што го организиравме дочекот за гостите од Македонија. Гостите беа дочекани уште на аеро¬дромот со букети цвеќиња, по што беа доведени во Општината, каде што беше подготвен коктел.И пред тоа доа-ѓаа вакви делегации во Австралија со претставници на комунистичкиот режим во СР Македонија. Овојпат делега¬цијата ја сочинуваа: Трајан Бавтировски (секретар на Матицата на иселениците), д-р Блаже Ристовски (историчар и член на Матицата на иселениците претседател на уредништвото на "Ма-кедонија"), како и интерпретатори на народни и забавни песни: дуетот Селимова-Желчевски и Драган Мијалковски. Имаше и претставници од Радио Скопје.Во поголемите австралиски градови (Мелбурн,Сиднеј, Бризбејн и други) оваа делегација присуствувала на "Денови на македонската култура", што беше македонска манифестација претежно од национален карактер.Постојано се истакнуваа слики од македонски дејци, војводи и борци од илинденскиот период и сл.). Манифестацијата беше организирана од Републиката. Секаде каде што настапувале, пеачите пееле македонски песни, а д-р Блаже Ристовски држел историски предавања. Перт беше последниот од големите официјални државни центри на Австралија што го посети Македонската делегација.


Во холот на МО се беше подготвено за дочек на гостите. Пред влезот една девојка во македонска народна носија чекаше да се појават гостите. Кога се појави прв секретарот на Матицата на иселениците,таа му го даде букетот со цвекје што го држеше. Еден од членовите на Координативниот одбор ги претставуваше гостите на домаќините и обратно. Гостите први седнаа на свечено украсената маса на која требаше и јас да седнам, но бидејкји бев со сопругата, за да не ја оставам сама,седнавме отспротива. Со гостите седеа: свештеникот Мирко Пешовски, прота Петре, Сашо Цветковски, Иљо Огненов, Лазо Наумовски, Зоран Ќосески и Васил Панов - конзулот на Југославија во Перт.

Иљо Огненов ги поздрави гостите и им посака добредојде и пријатен престој во Перт мегју Македонците.

Трајан Бавтировски од името на гостите се заблагодари на срдечниот дочек. Потоа за збор се јави пеачот Желчевски, кој почна да зборува за тоа дека секаде каде биле, топло биле дочекувани од Македонците. Тој истакна дека голем број Македонци со посебно внимание ги следеле историските предаванја на д-р Ристовски. Притоа тој потенцира дека ние сме имале славни предци, а тоа биле Словените од зад Карпатите. На мнозина од присуттните ни беше јасно дека Желчевски ова го кажа со пропагандна цел за да ја шири југословенската "вистина" за нашето потекло и сигурно дека тој секаде низ Австралија ги кажувал овие зборови. Откако почувствува недоволно одобрување од присутните, тој почна да кажува шеги, кои сите ги прифатија. Инаку, Желчевски е еден од најпознатите македонски естрадни пеачи, кој настапуваше заедно со својата сопруга Кевсер Селимова.На оваа средба разменив неколу зборови со Селимова која пред две години беше во Перт. Таа ме праша дали сум ја гледал тогаш, а јас и реков дека мнозина овде ги сакаат песните што таа ги пее, но дека пред две години мнозина не отишле да ја слушаат затоа што таа нас¬тапила заедно со други југословенски пеачи, од кои некои не беа попуаларни среде Македонците.

Историското предавање на Д-р Блаже Ристовски во Перт,

Западна Австралија,во Фебруари 1987 година

Во просториите за активност во објектот на македонската црква "Свети Никола" во Перт беа собрани шеесетина Македонци, главно членови на комитетите, но и обични членови на МОО од Перт. Бев присутен и јас заедно со мојата сопруга Нина. Беше присутен и Трајан Бавтировски, околу кого постојано се врткаа неколлку полтрончиња. Тука беше и југословенскиот конзул во Перт Васил Панов.

Пред нас имаше мала бина со маса и со два стола. На масата беа наредени десетина книги од д-р Блаже Ристовски.

Пред предаванјето Сашо Цветковски беше отишол позади бината. Јас појдов да го побарам за да го известам дека Трајан Гаштеов (претседателот на "Илинден"),се согласува да организираме заеднички состанок сите тројца за да се смират тие двајцата и да го потпишеме документот што јас го изготвив. Позади бината се наоѓаше кујната каде се подготвуваше храната за крштевки, верски свечености и друго. Го видов Сашо, но тој ми кажа дека сега немал време да зборува на таа тема. Почувствував дека нешто се лути на мене, што подоцна и се докажа кога одвај ми даваше збор да му поставам прашања на д-р Ристовски.


Потоа се вратив на моето место и по извесно време почна предавањето. На почетокот Сашо Цветковски имаше мал вовед, а потоа му даде збор на предавачот. Д-р Блаже Ристовски искажа жалење што нема повеќе млади присутни во салата. Во своето предавање Блаже Ристовски рече дека ние Македонците сме посебна нација,со посебен јазик и своја држава.Понатаму рече дека не требало да се занесуваме дека сме потомци на античките Македонци и рече дека ние сме Словени. Тој рече дека Словените дошле како порој на Балканот и никој не можел да ги сопре. На тоа јас и мојата сопруга реагиравме и станавме од седиштата, но некои ни рекоа да седиме. Блаже Ристовски рече и дека Словените дошле и во стара Грција. Некои од присутните почнаа гласно да го одобруваат она што тој го зборуваше. Тоа уште повекје ме налути затоа што јас сметав дека ние сме потомци и на античките Македонци. По предавањето му поставив прашање на Блаже Ристовски: "Како може античките Македонци да исчезнале кога дошле Словените, а останатите народи, како што се Грците, да останат негибнати до ден денешен?" Блаже одговори дека Словените тогаш ја преплавиле и Грција, но јас и Нина знаевме дека тој како да не сака или не смее да зборува отворено за сето ова. Тој имаше голем углед меѓу нас Македонците и јас тоа отворено му го реков, мислејкји дека не е во ред да се зборува само за Словените, а не и за античките Македонци. Ако тие биле масовно истепани од Словените, тогаш исто¬риските хроники ќе забележале таков податок. Но, такво нешто не постои во историјата. Вака испаѓа дека Словените биле зверови кон Македонците и сите ги истепале, а биле хумани кон Грците и ги оставиле да живеат. Иако немавме историски податоци, самата логика и интуиција ни зборуваа дека ние сме потомци и на античките Македонци и знаевме дека постои континуитет кај денешните Македонци уште од античко време. Кога ги слушна нашите прашања, Блаже како малку да го смени текот на предавањето и рече дека античките Македонци и античко-македонската историја се составен дел од нашата македонска историја. Интересно е дека по предавањето се обидов и да поразговарам со Блаже Ристовски. Му се приближив и го замолив да се заложи за испраќање историска литература кај нас овде. Но, тогаш се вмеша еден од обезбедувањето, кој застана помеѓу нас и, под изговор дека брзаат, го изведе Ристовски од салата.

Откако заврши сето тоа требаше да се одржи состанок со претставниците на Матицата на иселениците и комитетите на МО - Перт. Пред почетокот на седницата ми пријде кон¬зулот Васил Панов и насмевнувајќи се, ме праша зошто сум му поставувал такви прашанја на Блаже Ристовски. Му реков дека јас така мислам. Но, наеднаш почнав да чувствувам болки во 'рбетот поради претходната операција, по што морав да си отидам дома. Но можеби и подобро што си заминав затоа што во спротивно можеби немаше да можам да се воздржам и јавно да ги искажам моите ставови како одговор на некоја пројугословенска провокација.